Scenario’s voor het Noorderdierenpark in Emmen

Voor BAM Vastgoed heb ik in het najaar van 2007 een aantal workshops mogen verzorgen op het gebied van duurzame gebiedsontwikkeling. Met deze workshops werd mede beoogd om de toenmalige onderdelen van BAM Noord – woningbouw, infrastructuur, bouw en techniek – samen na te laten denken over welke kansen er benut zouden kunnen worden in de voorbereidende fase van nieuwe projecten. We hebben in deze workshops ervoor gekozen om een casestudy uit te werken. Dat werd de (toenmalige) locatie van Dierenpark Emmen, tot 2004 Noorderdierenpark genoemd. De gemeente Emmen en het Dierenpark Emmen waren destijds druk bezig met het nadenken en voorbereiden van het verplaatsen van de dierentuin uit het centrum naar de es van Emmen. Inmiddels, in 2016, is de verhuizing een feit en is het dierenpark verplaatst en heropend als Wildlands Adventure Zoo Emmen.

Gewaagde visie

Een bijzondere omstandigheid was dat deze opdracht gelijk opliep met de werkzaamheden van mijn gewaardeerde en oud-collega’s van KuiperCompagnons die eveneens een visie maakten voor het terrein van Dierenpark Emmen. Wij hadden het voordeel dat wij in alle rust en beslotenheid konden werken. Wij hoefden ons ook niets aan te trekken van de honderden ingestuurde en ingebrachte sentimenten, herinneringen, wensen, eisen, dromen en verlangens waarmee onze collega’s wel wat van moesten vinden. Onze collega’s kozen op basis van alle sentimenten en verlangens de richting van het behoud en hergebruik van de bijzondere structuren en gebouwen van het dierenpark. Zij presenteerden een gewaagde visie voor een bijzonder park van 1000 culturen, 1000 keukens, een aantrekkelijk voor een breed publiek door een hoge attractieve waarde met ruimte voor educatie en behoud van de huidige identiteit, maar dan zonder dieren.

Twee gebiedsvisies

Het resultaat van onze workshops heeft geresulteerd in twee elkaar aanvullende gebiedsvisies. Het Educatieve Werklandschap en het Attractieve Landschap gaan beide uit van het ontwikkelen van een nieuwe publiekstrekker op deze locatie die aanvullend is op het verplaatste dierenpark. Beide gebiedsvisies voegen gebouwvolumes toe aan de Hoofdstraat waardoor beide delen van de Hoofdstraat met elkaar worden verbonden en waardoor het Marktplein een nieuw decor krijgt. Tussen deze gebouwvolumes, met ruimte voor een mix van winkels, horeca, kantoren en woningen door zijn openingen gelaten die toegang bieden tot het achterliggende en openbare park.

Educatie

De inspiratie voor het Educatieve Werklandschap is ontleend aan Eden Project in Cornwall, Zuidwest Engeland. Wij stellen ons hierbij een centrum voor dat, net zoals Eden Project, gericht is op milieu en milieueducatie, ecologie, stadslandbouw, duurzaamheid en kunst. Eden Project trekt met dit programma bijna een miljoen bezoekers per jaar. De trekker van dit project zijn de enorme koepelvormige tropische plantenkassen, het uitgestrekte en gevarieerde park, de openbare tuinen rondom het complex en het indrukwekkende programma met culturele activiteiten. De gebouwen en de gebouwde omgeving zijn voorbeelden van slim, energiezuinig en duurzaam bouwen die warmte en koude uitwisselen met andere gebouwen en functies in de directe omgeving. Inmiddels maken grote tropische plantenkassen deel uit van de Wildlands Adventure Zoo, maar daarover was ten tijde van het maken van de gebiedsvisies nog niets over bekend. Het Educatieve Werklandschap is bedoeld als een groen en ingetogen rustpunt in het centrum van Emmen.

Attractief

De inspiratie voor het Attractieve Landschap is ontleend aan Akademie Mont-Cenis, in het Ruhrgebied in Herne. Wij stellen ons hierbij een gebied voor dat gericht is op educatie, onderwijs, duurzame energie, techniek, exposities, evenementen en congressen. Het hoofdgebouw bestaat uit een langgerekt en hoog volume van hout, glas en zonnecollectoren. Het binnenklimaat is subtropisch en in dit gebouw staan losse houten gebouwen met uiteenlopende functies zoals een bibliotheek, een klein hotel, klaslokalen, leerplekken en een muziekschool. Verder stellen wij ons voor dat op het terrein het Nederlandse Paviljoen van Expo 2000, ontworpen door MVRDV, dat destijds 6 en inmiddels alweer 15 jaar staat te verpieteren op het Expo terrein in Hannover. MVRDV gaf het paviljoen het thema ‘Nederland schept ruimte’ mee, en laat zien hoe Nederland door water, wind en wilskracht vooruit is gekomen. Het gebouw bestaat uit een stapeling van vijf verschillende landschappen, waarmee de noodzaak en de mogelijkheden tot het efficiënt gebruiken van ruimte worden uitgebeeld. Het gebouw is een van de absolute hoogtepunten van de Nederlandse architectuurgeschiedenis en een potentiele publiekstrekker.

Download hier de panelen met de verbeeldingen van de twee gebiedsvisie: DOWNLOAD #119_Gebiedsvisies Dierenpark Emmen