Veranderlocatie Stenen Poort in Houten
In mijn nadagen bij SAB heb ik samen met mijn collega’s Bram, Guido en Krijn gewerkt aan de herontwikkeling van sportpark naar woongebied van de verander locatie Stenen Poort in Houten. We hebben opeenvolgend een ruimtelijke analyse uitgevoerd, stedenbouwkundige uitgangspunten opgesteld en een aantal globale schetsen voor het gebied gemaakt. Deze stappen hebben wij in meerdere stappen in het gemeentelijke projectteam en in meerdere ateliers met de buurtbewoners besproken en, uiteraard waar en wanneer nodig, aangepast.
De locatie Stenen Poort was een van de achttien locaties uit het raadsbesluit over de Startnotitie Verdichting en Inbreiding (november 2008) en de Kwaliteitsleidraad Veranderlocaties Houten Noord (oktober 2009). De veranderlocatie Stenen Poort kwam op ons over als een introverte, compacte en overzichtelijke locatie met een aantal bijzondere elementen. De combinatie van de forse geluidwal, de opvallende stenen poort, een rijksmonument plus voormalige boerderij, de bomenlanen en het park, de opvallende hoogteverschillen, de doorgaande langzaam verkeersroute en de sportvelden plus clubhuizen en parkeerplaatsen gaf het geheel, ook wanneer de sportvelden niet in gebruik zijn, een licht chaotisch karakter. Daar komt bij dat de sportvelden vrij dicht bij de woningen lagen. Dit zorgde voor de nodige levendigheid, maar vast voor overlast bij de omwonenden. De verschillende elementen op en rondom de veranderlocatie Stenen Poort boden volop mogelijkheden voor een aantrekkelijke nieuwe invulling.
In de ruimtelijke analyse hebben wij de directe omgeving in kaart gebracht. Hierbij kwamen onderwerpen aan de orde zoals het (onderliggende) landschap, hoogteverschillen, groenstructuur, bebouwingsstructuur en infrastructuur (water, verkeer). Verder analyseerden wij de kansen en mogelijkheden van het duurzaam ontwikkelen en inrichten van de locatie (energie, water, ecologie, leefbaarheid) en verbeeldden wij de sfeer, de ziel en het karakter van de plek. Verder maakten wij een ruimtelijke onderlegger voor het programma van eisen, de stedenbouwkundige en landschappelijke uitgangspunten zoals de bebouwingstypologie en bebouwingshoogte, de te behouden en te ontwikkelen groenstructuur, de ontsluitingsstructuur en uitgangspunten voor het duurzaam ontwikkelen en inrichten van de veranderlocatie.
Onze globale schetsen waren vingeroefeningen die inzicht hebben gegeven in de mogelijke ruimtelijke inrichting van de veranderlocatie. Hierbij keken wij naar de ontsluiting en infrastructuur, de wijze waarop de boerderij, het rijksmonument en de groenstructuur drager dan wel onderdeel zouden kunnen worden van de nieuwe woonwijk, de afstanden tot de bestaande bebouwing, de in acht te nemen belemmering voor wat betreft archeologie, geluidhinder, fijnstof en externe veiligheid. Verder hebben wij de kansen voor het duurzaam ontwikkelen en inrichten van de veranderlocatie in beeld gebracht.
Het veranderen van functies en het herontwikkelen van binnenstedelijke locaties brengen vrijwel altijd spanningen met zich mee. Omwonenden, direct betrokkenen en groepen die een belang of belangen behartigen willen graag meepraten en invloed uitoefenen op het plan. Onze ervaring is dat wanneer je de omwonenden en de belangengroepen van begin af aan deelgenoot laat zijn van de ruimtelijke analyse en het aftasten welk programma op die betreffende plek zou passen, de kans op draagvlak voor de voorgestane veranderingen en ontwikkelingen aanzienlijk wordt vergroot. Tijdens ateliers of charettes kunnen omwonenden en belanghebbenden zelf ervaren hoe lastig het is om een plan te maken waar iedereen tevreden mee is en dat voldoende opbrengsten genereert. Wij hebben daarom meerdere ateliers met alle omwonenden en belanghebbenden georganiseerd die heel goed hebben uitgepakt. Het doel van de ateliers is werken aan vertrouwen. Wanneer de omwonenden, belanghebbenden en belangstellenden serieus genomen worden, is draagvlak voor verandering zo goed als vanzelfsprekend.
Hierna hebben wij op basis van de globale schetsen meerdere proefverkavelingen, het voorlopig ontwerp, het definitief ontwerp, het inrichtingsplan en het beeldkwaliteitsplan opgesteld en opnieuw in meerdere ateliers met omwonenden, belanghebbenden en belangstellenden besproken. De veranderlocatie Stenen Poort is tussen 2014 en 2016 ontwikkeld door Bouwfonds Ontwikkeling en Roosdom Tijhuis.
